Bu liste 1842-1923 yılları arasında Osmanlı Donanması'na bağlı, buharlı küçük tekneler (steam launch) ve motor botu dışındaki bütün gemi ve tekneleri listesini içermektedir.
Osmanlı Devleti son dönemlerine gelirken özellikle Abdülaziz döneminde güçlenen Osmanlı Donanması II. Abdülhamid döneminde gerekli ilgiyi görmediğinden çağın gerisinde kalmış, bu açığı kapatmak için Almanya, Fransa ve Birleşik Krallık'tan satın alınan gemiler ile takviyeler yapılmıştır.
Padişah I. Abdülaziz, Birleşik Krallık gezisinde Kraliyet Donanması'nı görmüş ve çok etkilenmişti. Ülkeye geri dönünce hemen yeni bir donanma kurma hazırlıklarına girişti ve onun girişimleriyle birçok gemi satın alındı. Ahşap gemilerden oluşan bu yeni donanmanın o günlerde dünyanın en büyük üçüncü donanması olduğu söylenir. Ama bu donanma herhangi bir stratejiye veya savaş planına göre kurulmadığı için sadece dışarıdan satın alınmış "müzelik gemiler" topluluğu olarak kalmıştı.1
1876'da tahta geçen II. Abdülhamid döneminde ise Osmanlı Donanması, padişahın taht kaygıları ve İstibdat'ın genel yapısı yüzünden yok denilebilecek düzeye indi. Öyle ki Osmanlı Donanması'nı incelemeye gelen İngiliz Amirallik Birinci Lordu William Palmer Osmanlı Donanması hakkındaki raporunda donanma diye bir şey yoktu yazmıştır.2 Dünya genelinde savaş gemileri evrim geçirip zırhlı gemiler öne çıkarken, Osmanlı Devleti'nde Abdülaziz'in donanması Haliç'te çürütülmüştür, dünyada ilk kez Osmanlı tarafından denenen ve denemelerde başarılı olan zırhlı denizaltılar Abdülhamid ve Abdülmecit bile Haliç'e terk edilmiştir, yani Osmanlı Devleti önde başladığı denizaltı yarışına I. Dünya Savaşı'nda elinde tek denizaltı bile olmadan devam etmiştir. Donanma komutanı Bozcaadalı Hasan Hüsnü Paşa da padişahın istekleri doğrultusunda donanmanın işlevsiz kalmasına ses çıkarmamıştır.
1897 Osmanlı-Yunan Savaşı'nda donanmanın felâket durumu fark edilmişti. 1897'de savaş başlayınca donanmanın Haliç'ten Çanakkale'ye doğru halkın önünde bir gösteri yürüyüşü yapması düşünülmüştü. Fakat daha yürüyüşün başında Mesudiye zırhlısının 8 kazanından 3'ü patladı, Hamidiye 'nin makine dairesi su doldu. Donanma, Yeşilköy Feneri açıklarında toplanacaktı, ama çok az yağan yağmur gemilerin yolunu kaybetmesine yol açtı; Hamidiye Çanakkale yerine Lapseki'ye ulaştı, Hizber adlı zırhlı duba kayboldu, iki gün sonra İmralı adasında kıyıya oturmuş bulundu. Askerler bu gösteri yürüyüşünde üniforma giymeyi akıllarına getiremeyecek kadar yetersizdi.3
Donanma komutanı Hasan Hüsnü Paşa ile rekâbet içerisinde olan Akdeniz Filosu komutanı Hasan Rami Paşa savaşın bitiminden 15 gün sonra, 21 Haziran 1897'de bir layihâ yazdı. Bu layihâda Osmanlı Devleti'nin bir deniz gücüne ihtiyacı olduğuna vurgu yapılıyor, Yunan donanması'ndaki gemilerin güçleri ve süratlerinden bahsediliyordu. İlk olarak 3-4 zırhlı, 2 grup kruvazör, çok sayıda 28 mil hız yapan muhrip, 8-10 torpido bot alınmalıydı.4 Bunun dışında ise geri kalan yerli gemi ve top üretim sanayiinin daha fazla üzerinde durulmasının masraflı olduğu, yerli üretimden tamamen vazgeçilmesi gerektiği, Avrupa'dan çok daha ucuza gemi ve top alınabileceği anlatılıyordu. Donanma personelinin nasıl yetişeceği hakkında ise herhangi bir öneri yoktu.5
II. Meşrutiyet sonrası ise İstanbul'da Donanma Cemiyeti adlı bir dernek kuruldu. Özellikle Yunanistan'ın aldığı kuvvetli Averof kruvazörü, İstanbul halkını bu konuda hırslandırmıştır. Cemiyet daha sonra İstanbul dışına da yayılmış, hatta padişah V. Mehmet Reşat tarafından sahiplenilmiştir.Toplantılarda, kafelerde donanma için para toplanmıştır. Cemiyet birçok zırhlı ve muhrip almayı başardı.
Cemiyet, 1913'te Birleşik Krallık'a iki dretnot siparişi verdi. Reşadiye ve Sultan Osman-ı Evvel adını alacak bu dretnotlara savaş başladığında Birleşik Krallık el koyup HMS Erin ve HMS Agincourt isimleriyle İngiliz donanmasına kattı. Birleşik Krallık'ın bu hareketi büyük tepkiye yol açtı, savaş öncesi İngiliz karşıtlığını yükseltti.
Daha sonra Goeben (Yavuz) ve Breslau'nun (Midilli) takibi ile Yavuz muharebe kruvazörü ve Midilliik Kruvazörü Osmanlı Donanması'na katıldı. Bu iki geminin komutanı Amiral Wilhelm Souchon İstanbul'da kaldı ve Donanma komutanlığna getirildi (Kurmay Başkanı ise Amiral Arif). I. Dünya Savaşı öncesi (27 Ekim 1914) donanmayı düzenleyip şu şekilde gruplara ayırdı:6
Salih Hulusi Kezrak.jpg|120px|13 Haziran 1910-24 Ekim 1910 tarihleri arasında Bahriye Nazırlığı yapan Mareşal Salih Hulusi (Kezrak) (P. 1301-1). Hasan Rami Paşa.jpg|120px|1897 yılındaki Bahriye Nazırı Hasan Hüsnü (Bozcaadalı). Ahmed Djemal portrait Project Gutenberg eText 10338.png|120px|10 Mart 1914-14 Ekim 1918 tarihleri arasında Bahriye Nazırlığı yapan Ferik Cemal (Büyük) (P. 1309). Mahmud Muhtar Pasha.jpg|120px|14 Kasım 1910-30 Eylül 1911 ve 22 Temmuz 1912-30 Ekim 1912 tarihleri arasında Bahriye Nazırlığı yapan Ferik Mahmud Muhtar Paşa (Sv. 1304).
| I Tümen | II Tümen | I Muhrip Tümeni | II Muhrip Tümeni | I Torpido botu Tümeni | II Torpido botu Tümeni | Mayın Grubu (Bnb. Kasımpaşalı Nazmi Emin) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Yavuz Sultan Selim (Alb.7 Richard Ackermann) | Midilli (Yb.8 Paul Kettner) | Numûne-i Hamiyet (arızalı) | Samsun (Yzb. Üsküdarlı Nezir Abdullah) | Draç (Yzb. Aziz Mahmut Ali) | Sultanhisar (Yzb. Beşiktaşlı Rıza Mehmet) | Yunus (Yzb. Kasımpaşalı Ahmet Mahmut) |
| Barbaros Hayreddin (Alb. Mustafapaşalı Muzaffer) | Hamidiye (Yzb. Kasımpaşalı Vasıf Muhiddin) | Muâvenet-i Milliye (Bnb. Ayasofyalı Ahmet Saffed) | Taşoz (Yzb. Tevfik Halit) | Kütahya (Yzb. Kasımpaşalı İbrahim Halil) | Demirhisar (Yzb. İstanbullu Ahmet Şefik Hasan) | Nusret (Yzb. Tophaneli Hakkı) |
| Turgut Reis (Yzb. Sultanselimli Namık Hasan) | Peyk-i Şevket (Alb. Üsküdarlı İbrahim Cevat) | Gayret-i Vataniye (Yzb. Kasımpaşalı Cemil Ali) | Basra (arızalı) | Musul (Yzb. Piyaleli Ahmet Naim Hüsnü) | Sivrihisar (Yzb. Kasımpaşalı Mehmet Sabri) | İntibah (Bnb. Ahmet Halit Bekir) |
| Mesudiye (Bnb. Beşiktaşlı Arif Nebi) | Berk-i Satvet (Bnb. Küçükmustafapaşalı Hamdi) | Yâdigâr-ı Millet (Yzb. Yeniçeşmeli Rauf Said) | Yarhisar (Yzb. Ahmet Hulusi Hasan) | Akhisar (arızalı) | Hamidabad (Yzb. İbrahim Rıza Kerim) | Nilüfer (Yzb. Cibalili Hasan Murad) |
II. Abdülhamitd'in saltanatının başlamasından itibaren donanmaya katılan veya katılması öngörülmüş tüm gemilerin listesi ise şu şekildeydi:
Bu gemiler Abdülaziz'in saltanatı sırasında Birleşik Krallık'tan alınan, ama hızla eskidikleri için fazla etkili olamamış büyük zırhlılardır9
<table> <thead> <tr class="header"> <th><p>Sınıf</p></th> <th><p>İsim</p></th> <th><p>Tersane Uzunlık, Genişlik, Derinlik Tonaj, Hız</p></th> <th><p>Sipariş Kızağa konuş Suya iniş Prova</p></th> <th><p>Hizmete girişi Hizmetten çıkışı</p></th> <th><p>Not</p></th> <th><p>Resim</p></th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><p><a href="Osmaniye_sınıfı_zırhlı_fırkateyn" title="wikilink"><em>Osmaniye</em> sınıfı</a></p></td> <td><p><em><a href="Osmaniye_(zırhlı_fırkateyn)" title="wikilink">Osmaniye</a></em><a href="#fn1" class="footnote-ref" id="fnref1" role="doc-noteref"><sup>1</sup></a></p></td> <td><p> R. Napier & Son, <a href="Glasgow" title="wikilink">Glasgow</a> Yd No 255 <a href=":en:Length_overall" title="wikilink">LOA</a> 91,4m, <a href=":en:Length_between_perpendiculars" title="wikilink">LPP</a> 89,3m, <a href=":en:Beam_(nautical)" title="wikilink">B</a> 16,9m, <a href=":en:Draft_(hull)" title="wikilink">D</a> 7,9m 4221t <a href=":en:Builder's_Old_Measurement" title="wikilink">BOM</a> / 6400t, 6kts (1891) / 10 kts (1895)</p></td> <td><p>1862 Mart 1863 2 Eylül 1864 (<em>Gazi Osman</em>) 27 Haziran 1865</p></td> <td><p>Kasım 1865 (<em>Osmaniye</em>) 31 Temmuz 1909</p></td> <td><p>1923'te hurdaya satıldı.</p></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><em><a href="Aziziye_(zırhlı_fırkateyn)" title="wikilink">Aziziye</a></em><a href="#fn2" class="footnote-ref" id="fnref2" role="doc-noteref"><sup>2</sup></a></p></td> <td><p> R. Napier & Son, Glasgow Yd No 256 LOA 91,4m, LPP 89,3m, B 16,9m, D 7,9m 4221t BOM / 6400t, 6kts (1891) / 10 kts (1895)</p></td> <td><p>1862 Mayıs 1863 Aralık 1864 (<em>Abdül Aziz</em>) 1865</p></td> <td><p>Ağustos 1865 (<em>Aziziye</em>) 31 Temmuz 1909</p></td> <td><p>1923'te hurdaya satıldı.</p></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p><em><a href="Orhaniye_(zırhlı_fırkateyn)" title="wikilink">Orhaniye</a></em><a href="#fn3" class="footnote-ref" id="fnref3" role="doc-noteref"><sup>3</sup></a></p></td> <td><p> R. Napier & Son, Glasgow Yd No 257 LOA 91,4m, LPP 89,3m, B 16,9m, D 7,9m 4221t BOM / 6400t, 6kts (1891) / 10 kts (1895)</p></td> <td><p>1862 1863 26 Haziran 1865 1866</p></td> <td><p>1866 31 Temmuz 1909</p></td> <td><p>1913'te hurdaya satıldı.</p></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><em><a href="Mahmudiye_(zırhlı_fırkateyn)" title="wikilink">Mahmudiye</a></em><a href="#fn4" class="footnote-ref" id="fnref4" role="doc-noteref"><sup>4</sup></a></p></td> <td><p> Thames Iron Works, Blackwall, <a href="Londra" title="wikilink">Londra</a> Yd No 99e LOA 91,4m, LPP 89,3m, B 16,9m, D 7,9m 4221t BOM / 6400t, 6kts (1891) / 12,5 kts (1895)</p></td> <td><p>1863 1864 13 Aralık 1864 1865</p></td> <td><p>1866 31 Temmuz 1909</p></td> <td><p>1913'te hurdaya satıldı.</p></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Fatih</p></td> <td><p><em><a href="SMS_König_Wilhelm" title="wikilink">Fatih</a></em><a href="#fn5" class="footnote-ref" id="fnref5" role="doc-noteref"><sup>5</sup></a></p></td> <td><p> Thames Iron Works, Blackwall, Londra Yd No 30f LOA 112,2m, B 18,3m, D 8,5m 6127t BOM / 10.761t, 14kts</p></td> <td><p>1864 Mart 1864 25 Nisan 1868 1868</p></td> <td><p>6 Şubat 1867'de <a href="Prusya_Krallığı" title="wikilink">Prusya</a>'ya satıldı. 20 Şubat 1869 (SMS <em>König Wilhelm</em>) 1904</p></td> <td><p>4 Ocak 1921'de hurdaya satıldı.</p></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Fettah</p></td> <td><p><em>Fettah</em><a href="#fn6" class="footnote-ref" id="fnref6" role="doc-noteref"><sup>6</sup></a></p></td> <td><p>Tersane-i Amire, <a href="İstanbul" title="wikilink">İstanbul</a> LOA 91,4m, LPP 89,3m, B 16,9m, D 7,9m 4221t (BOM) / 6400t, 12kts</p></td> <td><p>1864 23 Nisan 1865'te iptal edildi.</p></td> <td><p>-</p></td> <td><p>-</p></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Mesudiye</p></td> <td><p><em><a href="Mesudiye_(zırhlı)" title="wikilink">Mesudiye</a></em><a href="#fn7" class="footnote-ref" id="fnref7" role="doc-noteref"><sup>7</sup></a></p></td> <td><p> Thames Iron Works, Blackwall, Londra Yd No 80f LOA 102,4m, B 17,9m, D 7,9m 8938t (1873), 9190t (1903) 10kts (1884), 17kts (1903)</p></td> <td><p>1871 1872 28 Ekim 1874</p></td> <td><p>Aralık 1875 5 Eylül 1914</p></td> <td><p>Çanakkale'de yüzen batarya oldu. 13 Aralık 1914'te Çanakkale'de İngiliz <a href="HMS_B11" title="wikilink">HMS <em>B11</em></a> denizaltısı tarafından batırıldı.</p></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Mahmudiye</p></td> <td><p><em><a href="HMS_Superb_(1875)" title="wikilink">Mahmudiye</a></em><a href="#fn8" class="footnote-ref" id="fnref8" role="doc-noteref"><sup>8</sup></a></p></td> <td><p> Thames Iron Works, Blackwall, Londra Yd No 99e LOA 102,4m, B 17,9m, D 7,9m 9120t, 13kts</p></td> <td><p>1871 1873 16 Kasım 1875 (<em>Mahmudiye</em>) 15 Kasım 1880</p></td> <td><p>Şubat 1876'da adı <em>Hamidiye</em> olarak değiştirildi. 20 Şubat 1878'de Birleşik Krallık'a satıldı. HMS <em>Superb</em></p></td> <td><p>15 Mayıs 1906'da hurdaya satıldı.</p></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Hamidiye</p></td> <td><p><em><a href="Hamidiye_(zırhlı)" title="wikilink">Hamidiye</a></em><a href="#fn9" class="footnote-ref" id="fnref9" role="doc-noteref"><sup>9</sup></a></p></td> <td><p> Sir W G Armstrong Whitworth & Co Ltd., Blackwall, Londra LOA 89,0m, LPP 87,6m, B 16,9m, D 7,5m 6594t, 13kts</p></td> <td><p>1871 Aralık 1874 Şubat 1885 1893</p></td> <td><p>1894 1903</p></td> <td><p>Asıl adı olan <em>Nusretiye</em> 1881'de <em>Hamidiye</em> olarak değiştirildi.<a href="#fn10" class="footnote-ref" id="fnref10" role="doc-noteref"><sup>10</sup></a> 1913'te hurdaya satıldı.</p></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><a href="Belleisle_sınıfı_zırhlı_korvet" title="wikilink"><em>Peyk-i Şeref</em> sınıfı</a></p></td> <td><p><em><a href="HMS_Belleisle_(1876)" title="wikilink">Peyk-i Şeref</a></em><a href="#fn11" class="footnote-ref" id="fnref11" role="doc-noteref"><sup>11</sup></a></p></td> <td><p> Samuda & Son, Londra LPP 74,6m, B 15,8m, D 6,4m 4870t, 12kts</p></td> <td><p>1874 1874 12 Şubat 1876 1878</p></td> <td><p>19 Temmuz 1878'de Birleşik Krallık'a satıldı. 19 Temmuz 1878'de HMS <em>Belleisle</em></p></td> <td><p>1904'te hurdaya satıldı.</p></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p><em><a href="HMS_Orion_(1879)" title="wikilink">Büruç-u Zafer</a></em><a href="#fn12" class="footnote-ref" id="fnref12" role="doc-noteref"><sup>12</sup></a></p></td> <td><p> Samuda & Son, Londra LPP 74,6m, B 15,8m, D 6,4m 4870t, 12kts</p></td> <td><p>1874 1875 23 Ocak 1878 1881</p></td> <td><p>13 Şubat 1878'de Birleşik Krallık'a satıldı. 13 Temmuz 1882'de HMS <em>Orion</em></p></td> <td><p>1913'te hurdaya satıldı.</p></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> </tbody> </table> <section class="footnotes footnotes-end-of-document" role="doc-endnotes"> <hr /> <ol> <li id="fn1" role="doc-endnote">Ahmet Güleryüz, <em>a.g.e.</em>, s. 133.<a href="#fnref1" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn2" role="doc-endnote"></li> <li id="fn3" role="doc-endnote"></li> <li id="fn4" role="doc-endnote"></li> <li id="fn5" role="doc-endnote">Ahmet Güleryüz, <em>a.g.e.</em>, s. 133-134.<a href="#fnref5" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn6" role="doc-endnote">Ahmet Güleryüz, <em>a.g.e.</em>, s. 134.<a href="#fnref6" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn7" role="doc-endnote">Ahmet Güleryüz, <em>a.g.e.</em>, s. 134-135.<a href="#fnref7" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn8" role="doc-endnote">Ahmet Güleryüz, <em>a.g.e.</em>, s. 135-136.<a href="#fnref8" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn9" role="doc-endnote">Ahmet Güleryüz, <em>a.g.e.</em>, s. 136.<a href="#fnref9" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn10" role="doc-endnote"></li> <li id="fn11" role="doc-endnote"></li> <li id="fn12" role="doc-endnote"></li> </ol> </section>Osmanlı Donanması'ndaki zırhlı korvetler Abdülaziz döneminde alınmaya başlanmıştır. II. Abdülhamid döneminde bir süre iş görmeseler de Hasan Rami Paşa'nın raporundan sonra tadilat geçirmişlerdir.10
<table> <thead> <tr class="header"> <th><p>Sınıf</p></th> <th><p>İsim</p></th> <th><p>Tersane Uzunlık, Genişlik, Derinlik Tonaj, Hız</p></th> <th><p>Sipariş Kızağa konuş Suya iniş Prova</p></th> <th><p>Hizmete girişi Hizmetten çıkışı</p></th> <th><p>Not</p></th> <th><p>Resim</p></th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><p><em>Âsâr-ı Tevfik</em></p></td> <td><p><em><a href="Asar-ı_Tevfik" title="wikilink">Asar-ı Tevfik</a></em><a href="#fn1" class="footnote-ref" id="fnref1" role="doc-noteref"><sup>1</sup></a></p></td> <td><p> SA des Ferges et Chantiers de la Méditerranée, <a href="La_Seyne-sur-Mer" title="wikilink">La Seyne</a> LPP 83,0m, 16,0m, D 6,5m 4687t, 8kts (1895), 15kts (1906), 9kts (1910)</p></td> <td><p>1865 (Mısır, <em>İbrahimiye</em>) 1867 1868 1868</p></td> <td><p>29 Ağustos 1868'de Osmanlı Bahriye'ye transfer 1870 </p></td> <td><ul> <li><a href="Bahriye_Nezâreti" title="wikilink">Bahriye Nazırı</a> <a href="Arif_Hikmet_Paşa" title="wikilink">Arif Hikmet Paşa</a>'nın sancak gemisiydi.<a href="#fn2" class="footnote-ref" id="fnref2" role="doc-noteref"><sup>2</sup></a></li> <li><a href="Balkan_Savaşları" title="wikilink">Balkan Savaşları</a>'nda Çanakkale'de hasar gördü.</li> <li>11 Şubat 1913'te Çerne açıklarında bir <a href="Bulgarlar" title="wikilink">Bulgar</a> gemisi tarafından daha vurularak kullanılamaz hale geldi.</li> </ul></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><a href="Asar-ı_Şevket_sınıfı_zırhlı_korvet" title="wikilink"><em>Âsâr-ı</em> Şevket sınıfı</a></p></td> <td><p><em><a href="Asar-ı_Şevket" title="wikilink">Asar-ı Şevket</a></em><a href="#fn3" class="footnote-ref" id="fnref3" role="doc-noteref"><sup>3</sup></a></p></td> <td><p> SA des Forges et Chantiers de la Méditerranée, La Seyne Yd No 364 LOA 61,9m, LPP 64,4m, B 12,9m, D 5,0m 2583t (BOM) / 2047t, 8kts (1878)</p></td> <td><p>1887 (Mısır, <em>Kahira</em>) 1867 1868 29 Ağustos 1868'de Osmanlı Bahriye'ye transfer.</p></td> <td><p>3 Mart 1870 1903</p></td> <td><p>31 Temmuz 1909'da hurdaya satıldı.</p></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p><em><a href="Necm-i_Şevket" title="wikilink">Necm-i Şevket</a></em><a href="#fn4" class="footnote-ref" id="fnref4" role="doc-noteref"><sup>4</sup></a></p></td> <td><p> SA des Forges et Chantiers de la Méditerranée, La Seyne Yd No 365 LOA 61,9m, LPP 64,4m, B 12,9m, D 5,0m 2583t (BOM) / 2047t, 8kts (1878)</p></td> <td><p>1865 (Mısır, <em>Muzaffer</em>) 1867 1868 29 Ağustos 1868'de Osmanlı Bahriye'ye transfer. 1869</p></td> <td><p>3 Mart 1870 1929</p></td> <td><p><a href="I._Dünya_Savaşı" title="wikilink">I. Dünya Savaşı</a>'nda hayali bir kadro gemisi haline dönüştü. Atama yeri olmayan veya cezalandırılması gereken subaylar bu gemiye tayin olurdu. Daha sonra depo gemisi olarak kullanıldı.<a href="#fn5" class="footnote-ref" id="fnref5" role="doc-noteref"><sup>5</sup></a></p></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><a href="Lütf-i_Celil_sınıfı_zırhlı_korvet" title="wikilink"><em>Lütf-i Celil</em> sınıfı</a></p></td> <td><p><em><a href="Lütf-i_Celil" title="wikilink">Lütf-i Celil</a></em><a href="#fn6" class="footnote-ref" id="fnref6" role="doc-noteref"><sup>6</sup></a></p></td> <td><p> SA des Chantiers et Atelier de la Gironde, <a href="Bordeaux" title="wikilink">Bordeaux</a> LOA 64,4m, LPP 62,1m, B 13,6m, D 4,4m 1741t (BOM) / 2540t, 10kts (1870)</p></td> <td><p>1867 (Mısır) 1868 1869 29 Ağustos 1868'de Osmanlı Bahriye'ye transfer. 1870</p></td> <td><p>Mart 1870 </p></td> <td><p>10 Mayıs 1877'de İriali açıklarında Rus saha toplarınca batırıldı.</p></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p><em><a href="Hıfzu'r-Rahman" title="wikilink">Hıfzu'r-Rahman</a></em><a href="#fn7" class="footnote-ref" id="fnref7" role="doc-noteref"><sup>7</sup></a></p></td> <td><p> SA des Chantiers et Atelier de la Gironde, Bordeaux LOA 64,4m, LPP 62,1m, B 13,6m, D 4,4m 1741t (BOM) / 2540t, 10kts (1870)</p></td> <td><p>1867 (Mısır) 1868 1869 29 Ağustos 1868'de Osmanlı Bahriye'ye transfer. 1870</p></td> <td><p>Mart 1870 1909</p></td> <td><p>11 Kasım 1909'da hurdaya satıldı.</p></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><a href="Avnillah_sınıfı_zırhlı_korvet" title="wikilink"><em>Avnillah</em> sınıfı</a></p></td> <td><p><em><a href="Avnillah" title="wikilink">Avnillah</a></em><a href="#fn8" class="footnote-ref" id="fnref8" role="doc-noteref"><sup>8</sup></a></p></td> <td><p> Thames Iron Works, Blackwall, Londra Yd No 44f LOA 71,9m, LPP 68,9m B 10,9m, D 5,0m 1399t (BOM) / 2362t, 10kts (1877), 8kts (1892)</p></td> <td><p>1867 1868 21 Nisan 1869 1870</p></td> <td><p>1870 </p></td> <td><p>1907'de tadil edildi. Dört adet 15'lik, altı adet 7,8'lik, on adet 5,7 lik, iki adet 4,7'lik topla donatılıp sürati 11 mile çıkarıldı.<a href="#fn9" class="footnote-ref" id="fnref9" role="doc-noteref"><sup>9</sup></a> 24 Şubat 1912'de <a href="Trablusgarp_Savaşı" title="wikilink">Trablusgarp Savaşı</a> esnasında, <a href="Beyrut" title="wikilink">Beyrut</a> limanında İtalyan kruvazörleri <em><a href="Giuseppe_Garibaldi_(zırhlı_kruvazör)" title="wikilink">Giuseppe Garibaldi</a></em> ve <em><a href="Varese_(1899)" title="wikilink">Varese</a></em> tarafından batırıldı.<a href="#fn10" class="footnote-ref" id="fnref10" role="doc-noteref"><sup>10</sup></a></p></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p><em><a href="Muin-i_Zafer" title="wikilink">Muin-i Zafer</a></em><a href="#fn11" class="footnote-ref" id="fnref11" role="doc-noteref"><sup>11</sup></a></p></td> <td><p> Thames Iron Works, Blackwall, Londra LOA 71,9m, LPP 68,9m B 10,9m, D 5,0m 1399t (BOM) / 2362t, 10kts (1877), 8kts (1892)</p></td> <td><p>1867 1868 Haziran 1869 1870</p></td> <td><p>1870 1932</p></td> <td><p>1907'de tadil edildi. I. Dünya Savaşı'nda <a href="Heybeliada" title="wikilink">Heybeliada</a> açıklarında görev yaptı.<a href="#fn12" class="footnote-ref" id="fnref12" role="doc-noteref"><sup>12</sup></a></p></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><a href="Feth-i_Bülend_sınıfı_zırhlı_korvet" title="wikilink"><em>Feth-i Bülend</em> sınıfı</a></p></td> <td><p><em><a href="Feth-i_Bülend" title="wikilink">Feth-i Bülend</a></em><a href="#fn13" class="footnote-ref" id="fnref13" role="doc-noteref"><sup>13</sup></a></p></td> <td><p> <a href="Thames_Ironworks_and_Shipbuilding_Company" title="wikilink">Thames Iron Works</a>, Blackwall, Londra Yd No 46f LPP 72,0m, B 11,9m, D 5,2m 1601t (BOM) / 2762, 10kts (1877), 8 kts (1892), 9 kts (1906), 7kts (1910)</p></td> <td><p>1867 Mayıs 1868 1869 1870</p></td> <td><p>1870 1912</p></td> <td><p>1907'de tadil edildi 1898'de topları çıkartılıp sahil tabyalarına takıldı. Balkan Savaşları'nda Selanik limanında 31 Ekim 1912'de Yunan torpido botu 11 tarafından batırıldı.</p></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p><em><a href="Mukaddeme-i_Hayr" title="wikilink">Mukaddeme-i Hayr</a></em><a href="#fn14" class="footnote-ref" id="fnref14" role="doc-noteref"><sup>14</sup></a></p></td> <td><p><a href="Haliç_Tersaneleri" title="wikilink">Tersane-i Amire</a>, İstanbul <em>Feth-i Bülend</em> 'in yerli modeli LPP 72,0m, B 11,9m, D 5,2,m 1601t (BOM) / 2762t, 8kts (1892)</p></td> <td><p>1868 1870 28 Ekim 1872 1874</p></td> <td><p>1874 Eylül 1923</p></td> <td><p>Osmanlı Devleti'nde yapılmış ilk zırhlı gemi.<a href="#fn15" class="footnote-ref" id="fnref15" role="doc-noteref"><sup>15</sup></a> 1923'te İzmir'de parçalanmaya başlandı.</p></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><em>İclâliye</em></p></td> <td><p><em><a href="İclaliye" title="wikilink">İclaliye</a></em><a href="#fn16" class="footnote-ref" id="fnref16" role="doc-noteref"><sup>16</sup></a></p></td> <td><p> SA Stabilimento Tecnico Triestino, San Rocco Yd No 51 LOA 66,0m, LPP 63,6m B 12,8m, D 4,8m 1650t (BOM) / 2228t, 10kts (1877), 6kts (1896)</p></td> <td><p>Mayıs 1868 (Mısır) Mayıs 1868 1869 29 Ağustos 1868'de Osmanlı Bahriye'ye transfer.</p></td> <td><p>Şubat 1871 1928</p></td> <td><p>Şubat 1914'te Heybeliada'da Bahriye Okulu gemisi oldu. 1928'de Gölcük'te hurdaya satıldı.</p></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> </tbody> </table> <section class="footnotes footnotes-end-of-document" role="doc-endnotes"> <hr /> <ol> <li id="fn1" role="doc-endnote">Ahmet Güleryüz, <em>a.g.e.</em>, s. 136-137.<a href="#fnref1" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn2" role="doc-endnote"><a href="#fnref2" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn3" role="doc-endnote">Ahmet Güleryüz, <em>a.g.e.</em>, s. 137.<a href="#fnref3" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn4" role="doc-endnote"></li> <li id="fn5" role="doc-endnote"></li> <li id="fn6" role="doc-endnote"></li> <li id="fn7" role="doc-endnote"></li> <li id="fn8" role="doc-endnote">Ahmet Güleryüz, <em>a.g.e.</em>, s. 137-138.<a href="#fnref8" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn9" role="doc-endnote"></li> <li id="fn10" role="doc-endnote"><a href="#fnref10" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn11" role="doc-endnote"></li> <li id="fn12" role="doc-endnote"></li> <li id="fn13" role="doc-endnote">Ahmet Güleryüz, <em>a.g.e.</em>, s. 138.<a href="#fnref13" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn14" role="doc-endnote"></li> <li id="fn15" role="doc-endnote"></li> <li id="fn16" role="doc-endnote">Ahmet Güleryüz, <em>a.g.e.</em>, s. 138-139.<a href="#fnref16" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> </ol> </section>| Sınıf | İsim | Tersane | Suya inişi | Hizmete girişi | Hizmetten çıkışı | Not |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Peyk-i Zafer | Peyk-i Zafer | Tersane-i Amire, Sinop | 1841 | 1842 | 1878 | 1894'te satıldı. |
| Kosova | Kosova | Tersane-i Amire, İstanbul | 1858 | 1864 | 1883 | |
| Fethiye sınıfı | Fethiye | Tersane-i Amire, İstanbul | 30 Kasım 1856 | 1858 | 1903 | 1911'de satıldı. |
| Şadiye | Tersane-i Amire, İzmit | 1856 | 1858 | 1878 | 1904'te satıldı. | |
| Sınıf | İsim | Tersane | Suya inişi | Hizmete girişi | Hizmetten çıkışı | Not | Resim |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mecidiye sınıfı | Mecidiye | Tersane-i Amire, İstanbul | 1846 | 1847 | 1896 | 1903'te Ereğli'de parçalandı. | |
| Taif | Tersane-i Amire, İstanbul | 1846 | 1847 | 1867 | 1868'de İstanbul'da parçalandı. | ||
| Saik-i Şadi | Tersane-i Amire, İstanbul | 1847 | 1847 | 1867 | 1869'da İstanbul'da parçalandı. | ||
| Feyza-i Bahri | Tersane-i Amire, İstanbul | 1848 | 1848 | 1878 | 1880'da İstanbul'da parçalandı. | ||
| Mubir-i Sürur | Mubir-i Sürur | Tersane-i Amire, İskenderiye | 1846 | 1848'de Mısır'da Sarkiye olarak hizmete girdi. 1849'da I. Abbas tarafından Abdülmecid'e hediye edildi. 1850'de Osmanlı Bahriye'nin hizmetine girdi. | 1899 | 1904'te satıldı. | |
| Kervan-i Bahri | Kervan-i Bahri | Tersane-i Amire, İstanbul | 1853 | 1856 | 1875 | 1878'de parçalandı. | |
| Ertuğrul | Ertuğrul | Tersane-i Amire, İstanbul | 1863 | 1864 | 13 Eylül 1890'da Kashinozaki Burnu'nun doğusunda battı. 584 kişi hayatını kaybetti. | ||
| Hüdavendigâr sınıfı | Hüdavendigâr | Tersane-i Amire, İzmit | Ekim 1860 | 1864 | 1890 | Kasım 1909'da satıldı. | |
| Nasr-ül Aziz | Tersane-i Amire, Gemlik | 1861 | 1865 | 22 Aralık 1876'da Pakus (Ada) açıklarında battı. | |||
| Selimiye | Selimiye | Tersane-i Amire, İstanbul | 1858 | 1865 | 1909 | 1911'de satıldı. | |
| Peyk-i Meserret sınıfı | Peyk-i Meserret | Tersane-i Amire, Sinop | 1874 | 1876 | 16 Eylül 1889'da Kefken Adası açıklarında battı. 16 subay ve 89 mürettebat hayatını kaybetti. | ||
| Peyk-i Nusret | Tersane-i Amire, Sinop | 1875 Mukadddeme-i Nusret olarak | 1877 | 1904 | |||
| Mukaddeme-i Şerif | Tersane-i Amire, Gemlik | 1875 | 1876 | 1904 | |||
| Rehber-i Tevfik | Tersane-i Amire, Suda | 1879 | 1880 | 1904 | 1895'te motor ve kazan söküldü ve Madar-e Tevfik için kullanıldı. | ||
| Mehmet Selim | Mehmet Selim | Tersane-i Amire, İzmit | 14 Ağustos 1879 | 1880 | 1907 | 1886'dan itibaren okul gemisi olarak görev yaptı.11 1923'te satıldı. |
| Sınıf | İsim | Tersane | Suya inişi | Hizmete girişi | Hizmetten çıkışı | Not | Resim |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Eser-i Cedid | Eser-i Cedid | Tersane-i Amire, İstanbul | 19 Mayıs 1841 | 1842 | 1889 | 1894'te satıldı. | |
| Sinop sınıfı | Sinop | J & R White, Southampton | 1858 | 1860 | 1901 | ||
| İzmir | J & R White, Southampton | 1859 | 1860 | 1901 | |||
| Bursa | Money Wigram, Blackwall, Londra | 1859 | 1859 | 1879 | |||
| Edirne | Money Wigram, Blackwall, Londra | 1859 | 1859 | 1901 | |||
| Beyrut sınıfı | Beyrut | Money Wigram, Thames | 1859 | 1860 | 1907 | 1909'da parçalandı. | |
| Seddülbahir | J & R White, Southampton | 1859 | 1860 | 1902'de parçalandı. | |||
| İskenderiye | Tersane-i Amire, İstanbul | 1862 Hüdavendigâr olarak | 1863 | 1907 | |||
| Zuhaf | Tersane-i Amire, İstanbul | 1862 | 1863 | 1891 | |||
| Utarit | Tersane-i Amire, Gemlik | 1863 | 1864 | 1896 | 1905'te parçalandı. | ||
| Meriç | Tersane-i Amire, Gemlik | 1863 | 1864 | 1905 | 1909'da satıldı. | ||
| Mansure sınıfı | Mansure | Tersane-i Amire, İstanbul | 1864 | 1864 | 1908 | 13 Ağustos 1910'da Haliç'te battı. 1911'de çıkarılıp parçalandı. | |
| Lübnan | Tersane-i Amire, İstanbul | 1864 | 1864 | Nisan 1867'de Milo (Ada) açıklarında battı. | |||
| Muzaffer | Tersane-i Amire, İzmit | 1864 | 1864 | 1908 | 1912'de İstanbul'da parçalandı. | ||
| Heybetnümâ | Heybetnümâ | Tersane-i Amire, İstanbul | 30 Ocak 1890 | Nisan 1895 | 1907 | Bahriye Okulu'ndan yeni mezun olan subaylar bu gemide görev yapardı.12 1911'de Yalova açıklarında batırıldı. | |
| Zuhaf sınıfı | Zuhaf | Tersane-i Amire, İstanbul Germania AG, Kiel Yr No 60 | 31 Ağustos 1894 | Ekim 1896 | 1932 | 191'den itibaren nakliye/seyahat gemisi olarak kullanıldı.13 | |
| Kilid Bahir | Tersane-i Amire, İstanbul Germania AG, Kiel Yd No 61 | 31 Ağustos 1894 | Ekim 1896 | 1909 | Ağustos 1914'te Basra açıklarında batırıldı. |
| Sınıf | İsim | Tersane Uzunlık, Genişlik, Derinlik Tonaj, Hız | Sipariş Kızağa konuş Suya iniş Prova | Hizmete girişi Hizmetten çıkışı | Not | Resim |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Lütf-ü Hümayun sınıfı | Lütf-ü Hümayun14 | Tersane-i Amire, İstanbul LPP 64,0m, B 9,1m, D 3,9m 1313t, 12kts | 1880 1882 16 Ağustos 1892 Temmuz 1896 | Ekim 1896 1908 | Kasım 1911'de hurdaya satıldı. 1921'de tamamen parçalandı. | |
| Feyza-i Bahri | Feyza-i Bahri15 | Tersane-i Amire, İstanbul LPP 68,5m, B 10,6m, D 4,2m 1612t, 17kts | Mayıs 1889 Mayıs 1891 - - | 1897'de inşası durduruldu. | ||
| Şadiye16 | Tersane-i Amire, İstanbul LPP 68,5m, B 10,6m, D 4,2m 1612t, 17kts | Mayıs 1889 9 Kasım 1891 - - | 1897'de inşası durduruldu. | |||
| Hüdavendigâr sınıfı | Hüdavendigâr17 | Tersane-i Amire, İstanbul LPP 85,4m, 15,2m, 6,1m 4050t | 1891 1893 - - | 1897'de inşası durduruldu. | ||
| Selimiye18 | Tersane-i Amire, İstanbul LPP 85,4m, 15,2m, 6,1m 4050t | 1891 - - - | 1892'de iptal edildi. | |||
| Peyk-i Şevket sınıfı torpido kruvazörü | Peyk-i Şevket19 | Schiffs & Maschinenbau Germania AG, Kiel Yd No 126 LPP 80,1m, B 8,4m, D 4,6m 775t (1907), 850t (1938), 18kts (1915) | 18 Ocak 1903 Şubat 1906 15 Kasım 1906 1907 | Kasım 1907 1944 | Trablusgarp Savaşı'nda İskenderiye'de enterne edildi. 27 Ekim 1914'te Sivastopol Baskını'na katıldı. 6 Ağustos 1915'te İngiliz denizaltısı HMS E11 tarafından saldırılıp hasar gördü.20 1924'te Peyk 1953-1954'te Gölcük'te parçalandı. | |
| Berk-i Satvet21 | Schiffs & Maschinenbau Germania AG, Kiel Yd No 127 LPP 80,1m, B 8,4m, D 4,6m 775t (1907), 850t (1938), 18kts (1915) | 18 Ocak 1903 Şubat 1906 1 Aralık 1906 1907 | Kasım 1907 1945 | 27 Ekim 1914'te Sivastopol Baskını'na katıldı. 2 Ocak 1915'te Karadeniz'de mayına çarptı ama kurtarıldı.22 1924'te Berk 1953-1954'te Gölcük'te parçalandı. | ||
| Mecidiye | Mecidiye23 | William Camp & Son, Philadelphia Yd Nr 315 LOA 102,4m, LPP 100,5m, B 12,8m, D 4,8m 3485t / 3967t (tam), 18kts (1914), 20kts (1936) | 1900 7 Kasım 1901 25 Temmuz 1903 (Abdül Mecid) Ekim 1903 | 19 Aralık 1903 (Mecidiye) 29 Ekim 1915 ( Prut) 1 Mart 1947 | 3 Nisan 1915'te Vorontsovski-Mayak (Odessa) açıklarında mayına çarpıp battı. 8 Haziran 1915'te Ruslar tarafından çıkarıldı. 13 Mayıs 1918'de Almanlar tarafından geri alınıp Osmanlı'ya iade edildi. | |
| Hamidiye | Hamidiye24 | Sir W. G. Armstrong, Whitworth & Co., Newcastle Yd No 732 LOA 112,0m, LPP 103,6m, B 14,5m, D 4,8m 3904t, 16kts (1915) | 1900 Nisan 1902 25 Eylül 1903 17 Aralık 1903 | Nisan 1904 Mart 1947 | Balkan savaşlarında, I. Dünya Savaşı'nda, Karadeniz İsyanı'nda görev aldı. 1949-1951'de Kabataş'ta müze olarak kullanıldı. 10 Eylül 1964'te hurdaya satıldı. 1966'da tamamen parçalandı. | |
| Drama | Drama25 | G Ansaldo-Armstrong & Cie, Sestri Ponente Yd No 156 LOA 138,7m, LPP 136,0m, B 14,5m, D 5,5m 3760t / 4466t (tam), 22,9kts (prova) | Nisan 1904 1907 11 Kasım 1912 Mart 1913 | Eylül 1912'de İtalyan hükûmetince el konuldu. 25 Mart 1913'te Libia adıyla İtalya Krallık Deniz Kuvvetleri'ne katıldı. 11 Mart 1937 | ||
| Magdeburg sınıfı | Midilli26 | AG Vulcan, Stettin Yd No 312 LOA 138,7m, LPP 136,0m, B 13,5m, D 5,1m 4570t / 5587t (tam) Magdeburg sınıfı küçük kruvazör | 1910 1911 16 Mayıs 1911 1912 | 10 Mayıs 1912 ( SMS Breslau) Alman Akdeniz Filosu'ndayken 16 Ağustos 1914'te Osmanlı Bahriye'ye transfer edildi. Midilli | 20 Ocak 1918'de İmroz27'a yapılan baskından dönerken mayına çarpıp battı (40.05 N 26.02 E). | |
Bu listede Donanma Cemiyeti tarafından satın alınan iki grup muhrip vardır:28
| Sınıf | İsim | Tersane Uzunlık, Genişlik, Derinlik Tonaj, Hız | Sipariş Kızağa konuş Suya iniş Prova | Hizmete girişi Hizmetten çıkışı | Not | Resim |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Durandal sınıfı | Samsun29 | SA Chantier et Ateliers de la Gironde, Bordeaux LOA 58,2m, LPP 56,3m, 6,3m, 2,8m 284t, 28kts (1907), 20kts (1912), 17kts (1915) Fransız Durandal sınıfı | 1906 Haziran 1906 1907 1907 | 3 Eylül 1907 1932 | 27 Ekim 1914'te Sivastopol Baskını'na katıldı. 1949'da Gölcük'te parçalandı. | |
| Yarhisar30 | SA Chantier et Ateliers de la Gironde, Bordeaux LOA 58,2m, LPP 56,3m, 6,3m, 2,8m 284t, 28kts (1907), 20kts (1912), 17kts (1915) Fransız Durandal sınıfı | 1906 Haziran 1906 1907 1907 | 1907 | 3 Aralık 1915'te tarihinde Yalova açıklarında İngiliz HMS E11 denizaltısı tarafından torpillenerek batırıldı. | ||
| Taşoz31 | Schneider & Cie, Nantes LOA 58,2m, LPP 56,3m, 6,3m, 2,8m 284t, 28kts (1907), 20kts (1912), 17kts (1915) Fransız Durandal sınıfı | 1906 Haziran 1906 1906 1907 | 1907 1932 | 27 Ekim 1914'te Sivastopol Baskını'na katıldı. 1949'da Gölcük'te parçalandı. | ||
| Basra32 | SA Chantier et Ateliers de la Gironde, Bordeaux LOA 58,2m, LPP 56,3m, 6,3m, 2,8m 284t, 28kts (1907), 20kts (1912), 17kts (1915) Fransız Durandal sınıfı | 1906 Haziran 1906 1906 1907 | 1907 1932 | 1949'da Gölcük'te parçalandı. | ||
| Muavenet-i Milliye sınıfı | Muâvenet-i Milliye33 | Fr Schichau AG, Elbing Yd No 820 LOA 74,0m, B 7,9m, D 3,0m 765t, 26kts (1912) Alman S 165 | 1908 1908 20 Mart 1909 1910 | 17 Ağustos 1910 Ekim 1918 | 27 Ekim 1914'te Sivastopol Baskını'na katıldı. 12-13 Mayıs 1915 gecesi İngiliz zırhlısı HMS Goliath 'ı batırdı. | |
| Yâdigâr-ı Millet34 | Fr Schichau AG, Elbing Yd No 821 LOA 74,0m, B 7,9m, D 3,0m 765t, 26kts (1912) Alman S 166 | 1908 1908 24 Nisan 1909 1910 | 17 Ağustos 1910 | 9-10 Temmuz 1917 gecesi İstinye'de İngiliz uçakları tarafından batırıldı. | ||
| Numûne-i Hamiyet35 | Fr Schichau AG, Elbing Yd No 822 LOA 74,0m, B 7,9m, D 3,0m 765t, 26kts (1912) Alman S 167 | 1908 1908 3 Temmuz 1909 1910 | 17 Ağustos 1910 Ekim 1918 | 8 Ağustos 1914'te Çanakkale'de Müstahkem Mevkii Komutanlığı'na tayin edildi. 1918'de İmroz Baskını'nda görev aldı. | ||
| Gayret-i Vataniye36 | Fr Schichau AG, Elbing No Yd 823 LOA 74,0m, B 7,9m, D 3,0m 765t, 26kts (1912) Alman S 168 | 1908 1908 30 Eylül 1909 1910 | 17 Ağustos 1910 | 27 Ekim 1914'te Sivastopol Baskını'na katıldı. 27 Ağustos 1916'da Varna açıklarında karaya oturdu. Kullanışlı teçhizatı kaldırıldıktan sonra müretebatçe havaya uçuruldu. | ||
Osmanlı Donanması'nın elinde üç denizaltı bulunmuş olmasına karşın, bu denizaltılar aktif olarak savaşa katılmamışlar, bu yüzden devletin hiçbir zaman bir denizaltı gücü olmamıştır.
Yunanistan ilk denizaltıyı alınca Osmanlı Devleti misilleme olarak İsveçli Nordenfelt firmasından iki denizaltı alıp bu denizaltılara Abdülhamid ve Abdülmecid isimlerini vermiştir. Abdülmecid'in onarımı ve parçalarının toplanması bitirilemezken, Abdülhamid Boğaz'da deneme atışı yapmış, ama başarılı olmasına rağmen Haliç'e terkedilmiştir.
Donanmaya I. Dünya Savaşı'nda Müstecip Onbaşı isimli bir denizaltı daha katılmıştır.
| Sınıf | İsim | Tersane Uzunlık, Genişlik, Derinlik Tonaj, Hız | Sipariş Kızağa konuş Suya iniş Prova | Hizmete girişi Hizmetten çıkışı | Not | Resim |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Abdülhamid sınıfı | Abdülhamid37 | Des Vignes, Chertsey, Londra | 6 Eylül 1886 Nordenfelt 2 | Tersane-i Amire (İstanbul) tarafından donatıldı. | Thorsten Nordenfelt tarafından yapımı başlatıldı, İstanbul'da 1888'de bir gösteride yeryüzünde suyun altında torpido atıp su yüzündeki bir nesneyi batıran ilk denizaltı oldu. Daha sonra ise kullanılmadı ve Haliç'te demirli kaldı.38 1921'de parçalandı. | |
| Abdülmecid39 | Des Vignes, Chertsey, Londra | 4 Ağustos 1887 Nordenfelt 3 | Tersane-i Amire (İstanbul) tarafından donatıldı. | Thorsten Nordenfelt tarafından yapımı başlatıldı. İstanbul'daki inşası ise bitirilemedi.40 1921'de parçalandı. | ||
| Émeraude | Müstecip Onbaşı41 | Arsenal de Toulon, Toulon Fransız Émeraude sınıfı denizaltı Turquoise | 3 Ağustos1908 | 1908 30 Ekim 1915'te Akbaş açıklarında alabora oldu.42 Ya da top ateşiyle batırıldı.43 31 Ekim 1915'te çıkarıldı. 5 Kasım 1915'te İstanbul'a vardı. 10 Kasım 1915'te Müstecip Onbaşı adıyla hizmete girdi. | Aralık 1915'te Alman U-Bootların batarya şarj gemisi olarak kullanılmaya başlandı. 1 Temmuz 1919'da Fransa'ya iade edildi. 1921'de parçalandı. | |
| Sınıf | İsim | Tersane | Suya inişi | Hizmete girişi | Hizmetten çıkışı | Not | Resim |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Burhaneddin sınıfı | Burhaneddin | SA des Ferges et Chantiers de la Méditerranée, La Seyne | Ağustos 1885 | Ekim 1885 | 1902 | 1909'da müzayedeyle satıldı. | |
| Tevfik | SA des Ferges et Chantiers de la Méditerranée, La Seyne | Ağustos 1885 | Ekim 1885 | 1902 | 1909'da müzayedeyle satıldı. | ||
| Mecidiye sınıfı | Mecidiye | Tersane-i Amire, İstanbul Burhaneddin sınıfının yerli versiyonu | 1887 | Haziran 1889 | 1902 | Kasım 1909'da müzayedeyle satıldı. | |
| Eser-i Terakki | Tersane-i Amire, İstanbul Burhaneddin sınıfının yerli versiyonu | 1887 | Ağustos 1890 | 1902 | Kasım 1909'da müzayedeyle satıldı. | ||
| Nimet | Tersane-i Amire, İstanbul Burhaneddin sınıfının yerli versiyonu | 1888 | Kasım 1893 | 1902 | Kasım 1909'da müzayedeyle satıldı. | ||
| Şanaver | Tersane-i Amire, İstanbul Burhaneddin sınıfının yerli versiyonu | Haziran 1889 | Kasım 1909'da müzayedeyle satıldı. | ||||
| Timsah | Timsah | De Vignes, Chertsey, Londra | 1885 | 1885 Scirocco 1887'de Osmanlı Devleti hükûmeti'ne satıldı. | 1903 | 31 Temmuz 1909'da müzayedeyle satıldı. 1912'de parçalandı. | |
| Şemşir-i Hücum | Şemşir-i Hücum | SA des Ferges et Chantiers de la Méditerranée, La Seyne | 1885 | 1886 | 1896 | 31 Temmuz 1909'da müzayedeyle satıldı. | |
| Sınıf | İsim | Tersane | Suya inişi | Hizmete girişi | Hizmetten çıkışı | Not | Resim |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mahabet sınıfı | Mahabet | Des Vignes, Chertsey, Londra | Aralık 1886 | Mayıs 1887 | 1892 | 31 Temmuz 1909'da müzayedeyle satıldı. | |
| Satvet | Des Vignes, Chertsey, Londra | Aralık 1886 | Mayıs 1887 | 1892 | 31 Temmuz 1909'da müzayedeyle satıldı. | ||
| Gilyum sınıfı | Gilyum | Fr Schichau AG, Elbing Yd No 273 | 1886 | Haziran 1886 | 1903 | 31 Temmuz 1909'da müzayedeyle satıldı. | |
| Saiki | Fr Schichau AG, Elbing Yd Nr 274 | 1886 | Hazirn 1886 | 1903 | 31 Temmuz 1909'da müzayedeyle satıldı. | ||
| Tir-i Zafer | Fr Schichau AG, Elbing Yd Nr 275 | 1886 | Haziran 1886 | 1905 | 31 Temmuz 1909'da müzayedeyle satıldı. | ||
| Seyf-i Bahri | Fr Schichau AG, Elbing Yd Nr 276 | 1886 | Haziran 1886 | 1909 | 31 Temmuz 1909'da müzayedeyle satıldı. | ||
| Vesile-i Nusret | Fr Schichau AG, Elbing Yd No 277 | 1886 | Haziran 1886 | 1906 | 31 Temmuz 1909'da müzayedeyle satıldı. | ||
| Abdülhamid sınıfı | Nasır | Schiffs & Maschinenbau Germania AG, Kiel Yd No 31 | 1887 | Aralık 1889 | 1909 | 1922'de satıldı. | |
| Fatih | Schiffs & Maschinenbau Germania AG, Kiel Yd No 32 | 1887 | Aralık 1889 | 1911 | 1913'te satıldı. | ||
| Nusret | Schiffs & Maschinenbau Germania AG, Kiel Yd No 33 | 1888 | Şubat 1890 | 1909 | 31 Temmuz 1909'da müzayedeyle satıldı. 1913'te parçalandı. | ||
| Şahab | Schiffs & Maschinenbau Germania AG, Kiel Yd No 34 | 1888 | Şubat 1890 | 24 Mart 1901'de Selanik'te kazan patlamasıyla hasar gördü. 9 kişi hayatını kaybetti. 31 Temmuz 1909'da müzayedeyle satıldı. 1911'de parçalandı. | |||
| Tarık | Schiffs & Maschinenbau Germania AG, Kiel Yd No 35 | Eylül 1889 | Mart 1890 | 1909 | 31 Temmuz 1909'da müzayedeyle satıldı. 1911'de parçalandı. | ||
| Pervın | Schiffs & Maschinenbau Germania AG, Kiel Yd No 36 | 1889 | Mayıs 1890 | 1911 | 1913'te parçalandı. | ||
| Seham | Schiffs & Maschinenbau Germania AG, Kiel Yd No 37 | 1889 | Mayıs 1890 | 21 Nisan 1901'de Beyrut'ta kazan patlamasının sonucu battı. | |||
| Ejder | Ejder | Schiffs & Maschinenbau Germania AG, Kiel Yd No 36 | 1890 | 1893 | 1909 | 1921'de parçalandı. | |
| Berk Efşan sınıfı | Berk Efşan | Tersane-i Amire, İstanbul Yd No 41 | 1892 | 1894 | Ekim 1918 1920'de yeniden hizmete girdi. 1924'te hizmetten çıktı. | 1932'de parçalandı. | |
| Tayyar | Tersane-i Amire, İstanbul Yd No 39 | 1892 | 1894 | 1909 | 1921'de parçalandı. | ||
| Hamidiye sınıfı | Hamidiye | Ansaldo, Armstrong & Cie, Cenova | 1901 | 1902 | 30 Eylül 1911'de Reşadiye'de İtalyan muhrip tarafından batırıldı. | ||
| Abdül Mecid (Yunus) | Ansaldo, Armstrong & Cie, Cenova | 1901 | 1902 | Ekim 1918 1926'da yeniden hizmete girdi. 1929'da hizmetten çıktı. | 1918'de Draç torpido botu ile Tekirdağ açıklarında çarpıştı. 1935'te parçalandı. | ||
| Akhisar sınıfı | Akhisar | Ansaldo, Armstrong & Cie, Cenova Yd No 131 | 25 Nisan 1904 | Haziran 1904 11 Aralık 1915'te Silivri açıklarında karaya oturdu. | Ekim 1918 Mütareke döneminde kaçakçılığa karşı Sahil Muhafaza gemisi olarak görev yaptı. 1925'te yeniden hizmete girdi. 1930'da hizmetten çıktı. | 1935'te parçalandı. | |
| Alpagot | Ansaldo, Armstrong & Cie, Cenova Yd No 132 | 30 Nisan 1904 | Haziran 1904 | 30 Eylül 1912'de Reşadiye'de İtalyan muhrip tarafından batırıldı.44 | |||
| Antalya sınıfı | Antalya | Ansaldo, Armstrong & Cie, Cenova Yd No 134 | 1904 | Aralık 1906 | 5 Kasım 1911'te Preveze'de müretebat tarafından batırıldı. 29 Kasım 1912'te Yunanistan tarafından çıkarıldı. | 1913'te Nikopolis adıyla Yunanistan Krallık Deniz Kuvvetleri'nde hizmete girdi. 1916'da hizmetten çıktı. | |
| Urfa | Ansaldo, Armstrong & Cie, Cenova Yd No 135 | 1904 | Aralık 1906 | 11 Aralık 1908'de Selanik açıklarında battı. | |||
| Ankara | Ansaldo, Armstrong & Cie, Cenova Yd No 136 | 1904 | Aralık 1906 | 24 Şubat 1912'de Beyrut'ta İtalyan savaş gemisi tarafından batırıldı. Bu çarpışmada Osmanlı tarafının 51 kişi hayatını kaybetti, 19 kişi yaralandı. | |||
| Tokad | Ansaldo, Armstrong & Cie, Cenova Yd No 137 | 1904 | Aralık 1906 | 5 Mayıs 1911'de Preveze'de müretebat tarafından batırıldı. 29 Eylül 1912'de Yunanistan tarafından çıkarıldı. | 1913'te Totoi adıyla Yunanistan Krallık Deniz Kuvvetleri'nde hizmete girdi. 1916'da hizmetten çıktı. | ||
| Draç | Ansaldo, Armstrong & Cie, Cenova Yd No 138 | 1904 | 8 Ocak 1907 | Ekim 1918 | 1924'te yeniden hizmete girdi. Mütareke döneminde Sahil Muhafaza gemisi olarak görev yaptı. 1924'te hizmetten çıktı. 1936'da parçalandı. | ||
| Kütahya | Ansaldo, Armstrong & Cie, Cenova Yd No 139 | 1904 | 8 Ocak 1907 | 14 Eylül 1916'da Karaburnu'nun kuzeyinde mayına çarpıp battı. | |||
| Musul | Ansaldo, Armstrong & Cie, Cenova Yd No 140 | 1904 | 8 Ocak 1907 | Ekim 1918 | 1924'te yeniden hizmete girdi. 1929'da hizmetten çıktı. 1936'da parçalandı. | ||
| Demirhisar sınıfı | Demirhisar | Schneider & Cie, Chalon-sur-Saône | 1907 | 1907 | 16 Nisan 1915'te müretebat tarafından Sakız Adası'nda karaya oturdu. | Birleşik Krallık gemilerince tahrip edildi. | |
| Sultanhisar | Schneider & Cie, Chalon-sur-Saône | 1907 | 1907 | Ekim 1918 30 Nisan 1915'te Çanakkale Boğazı'nı geçen Avustralya'ya ait AE2 denizaltısını top ve torpido taarruzları ile batırdı.45 | 1924'te yeniden hizmete girdi. 1928'de hizmetten çıktı. 1935'te parçalandı. | ||
| Sivrihisar | Schneider & Cie, Chalon-sur-Saône | 1907 | 1907 | Ekim 1918 I. Dünya Savaşı'nda Çanakkale'de görev yaptı. | 1924'te yeniden hizmete girdi. 1928'de hizmetten çıktı. 1935'te parçalandı. | ||
| Hamidabad | Schneider & Cie, Chalon-sur-Saône | 1907 | 1907 | 13 Kasım 1916'da İğneada limanında Rus muhriplerinin baskınına uğrayıp battı, olayda 4 asker hayatını kaybetti. 31 Ekim 1917'de Rusya İmparatorluk Deniz Kuvvetleri'ne bağlı muhrip tarafından batırıldı. | |||
| Sınıf | İsim | Tersane | Suya inişi | Hizmete girişi | Hizmetten çıkışı | Not | Resim |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Peleng-i Derya sınıfı | Peleng-i Derya | Schiffswerft Germania AG, Kiel | 1890 | Eylül 1896 | 23 Mayıs 1915'te Bakırköy açıklarında İngiliz HMS E11 denizaltısı tarafından batırıldı.46 1915'te çıkarıldı. 1920'da parçalandı. | ||
| Nimet | Schiffswerft Germania AG, Kiel | 30 Ocak 1890 | 1892'da iptal edildi. | 1909'da parçalandı. | |||
| Şahin-i Derya | Şahin-i Derya | Tersane-i Amire, İstanbul | 16 Ağustos 1892 | 1896'da inşası durduruldu. | 1909'da makineler söküldü ve parçalandı. |
Donanma'daki gambotlar şu gruplara ayrılabilir:47
| Sınıf | İsim | Tersane | Suya inişi | Hizmete girişi | Hizmetten çıkışı | Not | Resim |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Akka sınıfı | Akka | Money Wigram, Blackwall, Londra | 1859 | Aralık 1859 | 1901 | 1903'te Basra'da parçalandı. | |
| Şevket Nüma | J & R White, Southampton | 1859 | Mart 1860 | Ekim 1918 | 1925'te satıldı. | ||
| Varna | Money Wigram, Blackwall, Londra | 1859 | Mart 1860 1879'da adı Necmifeşan olarak değişdirildi. | Kasım 1909'da satıldı. | |||
| Sünne | Money Wigram, Blackwall, Londra | 1859 | Ağustos 1859 | 9 Ekim 1877'de Tuna ağızında Rus mayınına çarpıp battı. | |||
| Musul sınıfı | Musul | Tersane-i Amire, İstanbul | 1865 | 1866 | 1909 | ||
| Seyyar | Tersane-i Amire, İstanbul | 1865 | 1866 | 1909 | |||
| Sahır sınıfı | Sahır | J White, West Cowers, Wight Adası | 1866 | 1866 | 1900 | 11 Kasım 1909'da satıldı. | |
| İntibah sınıfı | İntibah | Tersane-i Amire, İstanbul | 1866 | 1867 | 26 Ocak 1878'de Batumi'de Rus torpido tarafından batırıldı. | ||
| Müjderesan | Tersane-i Amire, İstanbul | 1866 | 1866 | 1908 | 1908'de satıldı ve Basra'da parçalandı. | ||
| Ziver-Derya | Tersane-i Amire, İstanbul | 1866 | 1866 | 1909 | |||
| Saheddin | Saheddin | Tersane-i Amire, İstanbul | 1868 | 1868 | 3 Ekim 1911'de Trablusgarp'ta kayaya oturdu ve batırıldı. | ||
| Aynalıkavak sınıfı | Aynalıkavak | Tersane-i Amire, İstanbul | 1869 | 1869 | 1909 | ||
| Yalıköşkü | Tersane-i Amire, İstanbul | 1867 | 1869 | 1909 | |||
| Rodos sınıfı | Rodos | Tersane-i Amire, İstanbul | 1870 | 1870 | 1899 | 1903'te satıldı. | |
| İstanköy | Tersane-i Amire, İstanbul | 1871 | 1874 | 1909 | 1910'da satıldı. | ||
| Fırat sınıfı | Fırat | Tersane-i Amire, İstanbul | 1883 | 1885 | 1912 | Şubat 1897'de Narda Körfezi'nde Yunan gambotu Aphroessa 'nın top ateşiyle ağır bir şekilde hasar gördü. | |
| Şat | Tersane-i Amire, İstanbul | 1883 | 1885 | Kasım 1909'da satıldı. | |||
| Nasr-ü Hüda sınıfı | Nasr-ü Hüda | Tersane-i Amire, İstanbul | 1903 | 1904 | Haziran 1917 | 1923'te satıldı. | |
| Seyyar | Tersane-i Amire, İstanbul | 1906 | 1906 | Ekim 1918 | 1923'te satıldı. | ||
| Barıka-i Zafer | Tersane-i Amire, İstanbul | 1904 | 1908 | Ekim 1918 | Mart 1922'de mahafız teknesi olarak hizmete girdi. 1923'te hizmetten çıktı. 1926'da satıkldı. | ||
| Nur-ül Bahir | Nur-ül Bahir | MacLaren & Wilson, Cenova | 1898 1897'de Fes sultanı tarafından sipariş edildi. Osmanlı Devleti hükûmeti'ne satıldı. | 1 Mayıs 1915'te Mürefte-Şarköy arasında İngiliz HMS E14 denizaltısı tarafından batırıldı. Aralık 1898'de Osmanlı Reji İdaresi'nde hizmete girdi. 1906'da Osmanlı Bahriye'ye transfer edildi. | 1913 | ||
| Kastamonu sınıfı | Kastamonu | Gerbürder Sachsenberg, Roßlau Yd No 544 | Nisan 1905 | Temmuz 1905 | Trablusgarp Savaşı sırasında 7 Ocak 1912'de Kızıldeniz'deki Konfide Limanı'nda İtalyan kruvazörü Piemonte ve muhrip Artigliere "nin top ateşiyle batırıldı.48 | ||
| Yozgat | Gerbürder Sachsenberg, Roßlau Yd No 545 | Nisan 1905 | Ekim 1905 | 10 Aralık 1912'de Kefken Adası'nda Rus muhribin top ateşiyle batırıldı. | |||
| Marmaris | Marmaris | SA des Ateliers et Chantiers de la Loire, Nantes | Nisan 1907 | Şubat 1908 | 2 Haziran 1915'te Dicle'de El-Amare'nin güneyinde Birleşik Krallık gambotu Odin 'in top ateşiyle ağır bir şekilde hasar gördü. | ||
| Aynalıkavak sınıfı | Taşköprü | Schneider & Cie, Chalon-sur-Saône | 1907 | 1908 | 18 Ekim 1915'te İngiliz E12 ve H1 denizaltılarının saldırısına uğradı. 10 Aralık 1915'te Kefken Adası'nda Rus muhribi tarafından batırıldı. | ||
| Nevşehir | Schneider & Cie, Chalon-sur-Saône | 1908 | 1908 | 30 Ocak 1915'te Rumelikavağı yakınında Osmanlı mayınına çarpıp battı. | |||
| Gökçedağ | Schneider & Cie, Chalon-sur-Saône | 1907 | 1908 | Trablusgarp Savaşı sırasında 7 Ocak 1912'de Kızıldeniz'deki Konfide Limanı'nda İtalyan kruvazörü Piemonte ve muhrip Artigliere "nin top ateşiyle batırıldı.49 | |||
| Refahiye | Schneider & Cie, Chalon-sur-Saône | 1907 | 1908 | Trablusgarp Savaşı sırasında 7 Ocak 1912'de Kızıldeniz'deki Konfide Limanı'nda İtalyan kruvazörü Piemonte ve muhrip Artigliere "nin top ateşiyle batırıldı.50 | |||
| Ayıntab | Schneider & Cie, Chalon-sur-Saône | 1907 | Ocak 1908 | Trablusgarp Savaşı sırasında 7 Ocak 1912'de Kızıldeniz'deki Konfide Limanı'nda İtalyan kruvazörü Piemonte ve muhrip Artigliere "nin top ateşiyle batırıldı.51 | |||
| Malatya | Schneider & Cie, Chalon-sur-Saône | 1907 | 17 Aralık 1907 | Çanakkale Savaşı'nda görev yaptı. 17 Eylül 1916'da Karaburnu'nun doğusunda Rus mayınına çarpıp hasar gördü. 1921'de satıldı. | |||
| Seddülbahir | Schneider & Cie, Chalon-sur-Saône | 1907 | Şubat 1908 | ||||
| Ordu | Schneider & Cie, Chalon-sur-Saône | 1907 | Şubat 1908 | Trablusgarp Savaşı sırasında 7 Ocak 1912'de Kızıldeniz'deki Konfide Limanı'nda İtalyan kruvazörü Piemonte ve muhrip Artigliere "nin top ateşiyle batırıldı.52 | |||
| Bafra | Schneider & Cie, Chalon-sur-Saône | 1907 | Ocak 1908 | Trablusgarp Savaşı sırasında 7 Ocak 1912'de Kızıldeniz'deki Konfide Limanı'nda İtalyan kruvazörü Piemonte ve muhrip Artigliere "nin top ateşiyle batırıldı.53 | |||
| Aydın Reis sınıfı | Aydın Reis | SA des Chantiers & Ateliers de St. Nazaire, Penhöet | 1912 | Haziran 1914 | 1919-1920 yılları arası Sahil Güvenlik görevlerinde bulundu. 16 Eylül 1920'da Müttefiklerin eline geçmemek için Sovyetlere sığınmak üzere Samusun'dan Novorossiysk'e hareket etti. 16 Mayıs 1920'de Türk Ulusal Güçlerine iade edildi. 1926'da mesaha gemisine dönüştürüldü. 1949'da hizmetten çıktı. 1954'te satıldı. | ||
| Preveze | SA des Chantiers & Ateliers de St. Nazaire, Penhöet | Ocak 1912 | Haziran 1914 | Bir süre okul gemisi olarak kullanıldı. 30 Eylül 1920'da Müttefiklerin eline geçmemek için Sovyetlere sığınmak üzere Trabzon'dan Novorossisk'e hareket etti. 16 Mayıs 1920'de Türk Ulusal Güçlerine iade edildi. 1926'da hizmetten çıktı. | |||
| Sakız | SA des Chantiers & Ateliers de St. Nazaire, Penhöet | 1912 | Haziran 1914 | Erdek önlerinde İngiliz denizaltısı E-2 tarafından batırıldı. 23 Ekim 1918'de İstanbul'da staja girdi. 1924'te yeniden hizmete girdi. 1935'te hizmetten çıktı ve satıldı. | |||
| Burak Reis | SA des Chantiers & Ateliers de St. Nazaire, Penhöet | Mayıs 1912 | Haziran 1914 | 23 Ekim 1918'de İstanbul'da staja girdi. 1924'te yeniden hizmete girdi. 1932'de mesaha gemisine dönüştürüldü. 1955'te satıldı. | |||
| İsa Reis sınıfı | İsa Reis | SA des Forges & Chantiers de la Méditerranée, Granville | Kasım 1911 | Haziran 1914 | 1955 | 1924-26 yılları arasında Gölcük Tersanesi'nde yenilendi. 1926'dan itibaren Gümrük İdaresi emrinde çalıştı. 1932'de mayın tarama gemisine dönüştürüldü. 1948'de mesaha gemisine dönüştürüldü. 1964'te Seymen'da parçalandı. | |
| Durak Reis | SA des Forges & Chantiers de la Méditerranée, Granville | Şubat 1912 | Haziran 1914 | 1955 | İlk ismi Durak Reis, Burak Reis ile karışmaması için değiştirildi ve adı Kemal Reis oldu. 1932'den itibaren mesaha gemisi olarak görev yaptı 1953'te Heybeliada açıklarında alabora oldu. 1964'te MKE (Seymen)'ye hurdaya satıldı. 1973'te parçalandı. | ||
| Hızır Reis | SA des Forges & Chantiers de la Méditerranée, Granville | 10 Nisan 1912 | Haziran 1914 | 1952 | Mondros Mütarekesi hükümlerince Sahil Güvenlik görevi ile gittiği İzmir'de 6 Temmuz 1919'da Yunan kuvvetlerince el konuldu 1922'de iade edildi. 1958'de satılıp genel amaçlı kargo motor gemisine dönüştürüldü. Adı 1960'ta Emin, 1981'de Murat Ayanoğlu, 1982'de Kaptan Cavit olarak değiştirildi. |
Sultaniye, Süreyya, Şerifiye, Şerifiye / Beylerbeyi, Ertuğrul, Söğütlü, Şıpka (silahlı yat), Trablus (silahlı yat)
Talia, İzzeddin, Fuad, İsmail, Hanya, Kandiye, Arkadi, Resmo, Eser-i Nusret sınıfı (Eser-i Nusret ve Medar-i Zafer), Taif sınıfı (Taif ve Asır), Galata
Beyrut
Sürtat, Sagir, Peyk-i Şevket, Eser-i Hayır, Ereğli, Pesendire, Pursut, Gemlik, Peyk-i Şevket, Medar-i Ticaret, Tair-i Bahri, Mesir-i Bahri, Necm-i Şeref, Girit, Vasıta-i Ticaret, Hüma-i Tevfik, Hümayış, Eser-i Ticaret, Vesile-i Ticaret, Tuna, Silistre, Sehber, Ereğli, Sudaver, Peyk-i Ticaret, Sulhiye, Hüma-i Pervaz, Trablusgarb, Pir-i Levend, Ömer Paşa, Gürsur, Yıldız, Müverrid-i Nusret sınıfı (Müverrid-i Nusret ve Şiar-i Nusret), Sulhiye, Sariye sınıfı (Safiye, Nedim, Bozcaada), Bar, Gör, Trabzon, Haliç, Kiyoçya
Malakof sınıfı (Malakof ve Kars), Cidde, Hüdeyde, Marmara, Mekke, Dolmabahçe, Bezm-i Alem, Tirimüjgan, Eser-i Cedid, Kosova, Mithat Paşa sınıfı (Mithat Paşa ve Reşit Paşa), Plevne, Urla, Nara, Mahmut Şevket Paşa, Trabzon, Samsun
Yenikapı, Mesut, Samsun, Menderes, Sürat, Katerin, Muha, Kurt, İğtinam, Gazal, Memo, Express, Fatihiye, İstanbul, France, Bordeaux, Maggie Grech, Bospordok, Mary Louise, Lutèce, Eole, Paris, Liverpool, İstinye, Foça, Elena, Cemil, Gürçistan, Bayraklı, Şevkiyat, Bornova, Dofen, Maltepe, Sa'na, Alemdar, Abdül Kadir, Arslan, Süleymaniye, Leonida, Menfaat
Boyana, Çatalca, Oltanica, Suda, Şeref Nüma, Ereğli, İslahat, Marmara, Nüzhet, Alos, Fazılillah, Kasım Paşa, Fındıklı, Kabataş, Medvet Resan, Cibali, Rusçuk, Tophane
Dere
Nur-ül Bahir, Rüsumet No 1, Rüsumet No 2, Rüsumet No 3, Rüsumet No 4, Rüsumet No 5, Aydın, Bahr-i Sefid, İskenderun, Sakız
| İsim | Tersane | Suya inişi | Hizmete girişi | Hizmetten çıkışı | Not |
|---|---|---|---|---|---|
| Giresun | Robert Napier & Son, Glasgow Yd No 362 | 1877 | Ekim 1877 Warwick olarak 1910'da Osmanlı Devleti hükûmeti'ne satılıp Giresun adıyla mayın taşıt gemisi olarak hizmete girdi. Fransa tarafından el konuldu. 15 Mayıs 1919'da iade edilerek Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresi'ne (6 Aralık 1924'te Türkiye Seyr-i Sefain İdaresi) transfer edildi. | 1926 | 200 mayın taşıyabiliyordu. Donanma Cemiyeti tarafından satın alındı. 1919'dan sonra yatak gemisi oldu.54 |
| İsim | Tersane | Suya inişi | Hizmete girişi | Hizmetten çıkışı | Not | Resim |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Selanik | - | 1900'lu yıllar | 1900'lu yılllar Selanik Liman İşletmesi'nin römorkörü olarak Eylül 1911'de Osmanlı Bahriye tarafından el konularak mayın dökme gemisine dönüştürüldü. | 1927 | Mart 1915'te elde kalmış son 26 mayını İstanbul'dan Çanakkale'ye getirerek, buradaki 360 tonluk Nusret Mayın Gemisi'ne nakletti.55 Gölcük'te stoklandı. | |
| Samsun | W. A. Stevens, Birkenhead | 1884 | 1884 Knight of St. John olarak 1897'de Samsun adıyla İdare-i Mahusa'ya (28 Ağustos 1910'da Osmanlı Seyr-i Safain İdaresi) transfer edildi. Eylül 1911'de Osmanlı Bahriye'ye transfer edilip kurtarma römorkörü olarak hizmete girdi. Kasım 1913'te yeniden Seyri Sefain İdaresi'ne transfer edildi. 3 Kasım 1914'te Osmanlı Bahriye tarafından el konulup mayın dökme gemisine dönüştürüldü. 23 Kasım 1914'te hizmete girdi. | 27 Ekim 1914'te Sivastopol Baskını'na katıldı. 14 Ağustos 1915'te Erdek'te İngiliz denizaltısı E-2 tarafından batırıldı. | ||
| İntibah | R. Duncan & Co., Glasgow Yd No 233 | 1886 | 1886 Warren Hastings olarak 4 Mart 1912'de Osmanlı Devleti hükûmeti'ne satıldı. Nisan 1912'de İntibah adıyla kurtarma römorkörü olarak hizmete girdi. Aralık 1914'te mayın dökme gemisine dönüştürüldü. | 1956 | 1886 Alman yapımı gemi 50 mayın taşıyabiliyordu. Çanakkale Savaşı'nda Mayın Grubu'nun emrindeydi. 1923'te adı Uyanık olarak değiştirildi. 1933'te adı İhtibah olarak değiştirildi. 1958'de satılıp 1959-64'te genel amaçlı taşıt motörüne dönüştürüldü. 1964'te Mustafa Okan (günümüzde Mustafa Okanoğulları Gemicilik San. ve Tic. A.Ş)'a ait Ararat gemisi oldu. | |
| Muzaffer | - | - | 1913 römorkör olarak Ağustos 1917'de mayın dökme gemisine dönüştürüldü. | Ekim 1918 | ||
| Nusret | Schiff & Maschinenbau Germania, Kiel | 4 Aralık 1911 | 1913 1937'de Yardım adıyla dalgıç teknesi oldu. 1939'da Nusret adıyla ana gemisi oldu. | 1955 | Çanakkale Boğazı açıklarına döktüğü 26 mayın 18 Mart 1915 tarihli deniz harekâtı'nın sonunu belirledi. 1962-66'da genel amaçlı taşıt motörüne dönüştürüldü. 1966'da Kaptan Nusret adıyla K. Kalkavan ve İsmaili Kaptanoğlu'na, 1979'da A. Tombul'a ve 1980'da Mustafa Okan'a satıldı. Nisan 1989'te battı. | |
| Geyret | Wigham Richardson & Co., Newcastle Yd No 86 | 1885 | 1885 Shanon olarak 1891'de adı Harlequin olarak değiştirildi. 18 Haziran 1907'de Osmanlı Devleti hükûmeti'ne satıldı. Temmuz 1907 Gayret adıyla İdare-i Mahusa'ya (28 Ağustos 1910'da Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresi) transfer edildi. 30 Temmuz 1914'te Osmanlı Bahriye'de hizmete girdi. Ekim 1918'de Seyr-i Sefain İdaresi'ne iade edildi. | 1927 | ||
| Nilüfer | J & G Thompson, Glasgow | 5 Haziran 1890 | Temmuz 1890 Frederica olarak Haziran 1911'de Osmanlı Devleti hükûmetine satıldı. Temmuz 1911'de Nilüfer adıyla Seyr-i Sefain İdaresi'ne transfer edildi. Temmuz 1914'te Osmanlı Bahriye'ye transfer edildi. | 27 Ekim 1914'te Sivastopol Baskını'na katıldı. 1852 tonluk Grandük Aleksandr isimli Rus gemisininin mürettebatını esir aldı ve gemiyi batırdı.56 19 Kasım 1914'te İstanbul Boğazı'nın 10 mil kuzeybatısında Rus mayına çarpıp battı. 55 kişi hayatını kaybetti. | ||
| Ron | J. P. Rennoldson & Co., South Shields Yd No 150 | 1895 | 1895 Flying Coot olarak Eylül 1914'te Osmanlı Devleti hükûmeti tarafından el konuldu. 11 Eylül 1914'te Ron adıyla hizmete girdi. | 30 Aralık 1914'te Rus mayınına çarpıp battı. 3 kişi hayatını kaybetti. | ||
Castor sınıfı (Castor ve Pollux)
MTB 1 sınıfı (MTB 1, MTB 2, MTB 3, MTB 4, MTB 5, MTB 6), MTB 7 sınıfı (MTB 7, MTB 8, MTB 9)
Trablusgarp Savaşı'nın başladığı 1911 yılından I. Dünya Savaşı'nın bittiği 1918'e kadar Osmanlı Donanması'nın kayıpları:57
| Savaş / Tarih | Olay |
|---|---|
| İtalyan-Osmanlı Savaşı 7 Ocak 1912 | Kızıldeniz'de Konfide limanında yedi küçük gambot İtalyanlar tarafından batırıldı. |
| 24 Şubat 1912 | Beyrut limanında Avnullah korbeti ve Ankara torpido botu İtalyanlar tarafından batırıldı. |
| Birinci Balkan Savaşı 20 Ekim 1912 | Antalya ve Tokat torpido botları Preveze limanında Harp ilan edildiğini bilmedikleri İtalyan filosunun salvosundan kaçarak kendilerini batırdılar. |
| 31 Ekim 1912 | Selânik Limanı'nda Feth-i Bülent korveti Yunanlar tarafından batırıldı. |
| 13 Şubat 1913 | Âsâr-ı Tevfik zırhlısı Karadeniz'de seferde iken battı ve kurtarılamadı. |
| I. Dünya Savaşı 21 Kasım 1914 | Nilüfer mayın gemisi fırtına nedeniyle Karadeniz'de battı. |
| 26 Aralık 1914 | Mesudiye zırhlısı Çanakkale'de Britanya HMS B11 denizaltısı tarafından batırıldı. |
| 3 Nisan 1915 | Mecidiye Kruvazörü Odessa önlerinde mayına çarpıp battı |
| 16 Nisan 1915 | Demirhisar torpido botu Sakız Adası'nda İngilizlerin eline geçmemek için mürettebatı tarafından patlatıldı. |
| 25 Mayıs 1915 | Peleng-i Derya torpido gambotu, Bakırköy sahilinde İngiliz HMS E11 Denizaltısı tarafından batırıldı. |
| 1 Mayıs 1915 | Nurulbahir gambotu Mürefte-Şarköy arasında İngiliz HMS E14 denizaltısı tarafından batırıldı. |
| 6 Ağustos 1915 | Peyk-i Şevket muhribi Marmara'da İngiliz HMS E11 Denizaltısı tarafından batırıldı. |
| 8 Ağustos 1915 | Barbaros Hayreddin zırhlısı, Çanakkale'de, Bolayır önlerinde İngiliz HMS E11 Denizaltısı tarafından batırıldı. |
| 14 Ağustos 1915 | Samsun Mayın Gemisi Hora önlerinde battı. |
| 30 Kasım 1915 | Yozgat ve Taşköprü gambotları Kefken Adası açıklarında Ruslar tarafından batırıldı |
| 3 Aralık 1915 | Yarhisar muhribi, Tuzla-Yalova arasında İngiliz HMS E11 Denizaltısı tarafından batırıldı. |
| 13 Eylül 1916 | Kütahya torpido botu Karadeniz'de battı |
| 28 Ekim 1916 | Gayret-i Vataniye muhribi Varna'da battı. |
| 30 Ekim 1917 | Hamidabad torpido botu İğneada'da battı. |
| 9-10 Temmuz 1917 gecesi | Yâdigâr-ı Millet muhribi İngiliz uçaklarının tarafından batırıldı |
| 20 Ocak 1918 | Osmanlı Donanması'nın Gökçeada'ya yaptığı baskında Midilli kruvazörü mayına çarpıp battı. |
Orijinal kaynak: dağılma dönemi osmanlı donanması. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Bernd Langensiepen, Ahmet Güleryüz, The Ottoman steam navy, 1828-1923, Naval Institute Press, Annapolis, Maryland, 1995, ISBN 1-55750-659-0, s. 196. ↩
Kapitän zur See, kaynak: Illustrierte Geschichte des Weltkrieges 1914/15-[1914/19], Teil 7, Union Deutsche Verlagsgesellschaft, 1919 s. 60. ↩
Fregattenkapitän, kaynak: a.g.y. ↩
Ahmet Güleryüz, a.g.e., s. 148. ↩
Ahmet Güleryüz, a.g.e., s. 148-149. ↩
Ahmet Güleryüz, a.g.e., s. 149. ↩
Ahmet Güleryüz, a.g.e., s. 149-150. ↩
Ahmet Güleryüz, a.g.e., s. 150-151. ↩
Ahmet Güleryüz, a.g.e., s. 151. ↩
29 Temmuz 1979 tarihinde çıkarılan bir kararnameyle adı Gökçeada olarak değiştirildi. ↩
Ahmet Güleryüz, a.g.e., s. 158. ↩
Ahmet Güleryüz, a.g.e., s. 158-159. ↩
Ahmet Güleryüz, a.g.e., s. 160. ↩
Ahmet Güleryüz, a.g.e., s. 161. ↩
Ahmet Güleryüz, a.e.g., s. 161. ↩
"Submarine Campaigns", The Encyclopedia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information, Volume 32, The Encyclopedia Britannica Co., 1922, p. 607. ↩
Langensiepen & Güleryüz, s.155-156 ↩
KAHRAMAN GEMİLERİMİZ ,dzkk.tsk.tr, erişim 12 Mart 2013 ↩
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page